Houten paal
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een houten paal is een langwerpig constructie-element van hout dat voor diverse doeleinden wordt toegepast, waaronder funderingen in zachte grond en grondkeringen.
Omschrijving
Houten palen worden al eeuwenlang gebruikt in de bouw, met name als funderingselementen in gebieden met een slappe ondergrond, zoals in Nederland. Ze brengen het gewicht van een constructie over naar dieper gelegen draagkrachtige grondlagen, of verkrijgen draagvermogen door de wrijving (kleef) met de omliggende grondlagen. Naast funderingen worden houten palen breed ingezet voor andere toepassingen zoals beschoeiingen (grondkeringen), in waterwerken en voor diverse constructies in tuinen, zoals schuttingen, pergola's en overkappingen. De vorm van houten palen kan variëren; ze zijn zowel rond als vierkant verkrijgbaar, afhankelijk van de toepassing en esthetische wensen. Om de duurzaamheid van houten palen te vergroten, vooral bij gebruik in de grond, is het belangrijk om geschikte houtsoorten te kiezen. Bij funderingstoepassingen is het cruciaal dat houten palen volledig onder de laagste grondwaterstand blijven om houtrot door contact met zuurstof te voorkomen.
Houten heipalen als fundering
Wanneer de draagkrachtige grond zich op grote diepte bevindt, worden houten palen toegepast als heipalen. Deze palen worden in de bodem geheid totdat ze een vaste laag bereiken ('op stuit'), of verkrijgen voldoende draagvermogen door de wrijving met de omliggende grondlagen ('op kleef'). Historisch gezien zijn houten heipalen veel gebruikt in Nederland, bijvoorbeeld voor de fundering van gebouwen in steden met een slappe bodem zoals Amsterdam. Om te voorkomen dat de houten paalkoppen gaan rotten wanneer het grondwaterpeil zakt, worden ze vaak voorzien van een betonnen oplanger, die zorgt voor een verbinding tussen de houten paal onder water en de constructie erboven. Houten heipalen worden veelal toegepast bij lichtere of tijdelijke constructies en bij de aanleg van infrastructuur zoals rioleringen en wegen.
Duurzaamheid en aandachtspunten
De levensduur van houten palen, met name bij buitentoepassingen of in contact met de grond, hangt sterk af van de gekozen houtsoort en eventuele behandelingen. Hardhouten palen staan bekend om hun duurzaamheid. Onbehandeld naaldhout, zoals vuren, is minder geschikt voor buitentoepassingen zonder direct grondcontact, tenzij het geïmpregneerd is. Het is cruciaal dat houten funderingspalen permanent onder de laagste grondwaterstand blijven om aantasting door bacteriën, schimmels en zuurstof (paalrot) te voorkomen. Het zakken van het grondwaterpeil kan leiden tot blootstelling van de palenkoppen en daarmee tot funderingsproblemen.
Vergelijkbare termen
Betonpaal
Gebruikte bronnen: